Categoría: Sen categorizar

n

No pasado mes de xuño moitos concellos galegos colgaron a bandeira do orgullo en balcóns e pontes para facer saber que eles son de esquerdas e teñen principios como a liberdade e a xustiza social. A visibilidade é importante, pero a visibilidade tamén é a miúdo unha farsa.

n

De que serve que os veciños dun pobo presuman de colgar unha bandeira multicolor se ven a violencia ante os seus ollos e péchannos para esquecer que está aí. Dirán que non é o seu lugar. Que non poden facer nada. Que mellor deixarllo á persoa indicada. E quen é esa persoa? Por desgraza, o maltratador. Por suposto ese termo non o mencionan pois para eles é simplemente un veciño máis, “coas súas cousiñas como todo cristián”.

n

E é que todo iso é certo. Defender os dereitos dos máis vulnerables non é un lugar que che caia do ceo, é unha posición que se escolle, é unha tarefa que se fai por gusto, por demostrarse a un mesmo que é consistente cos seus principios. Un ten que escoller pórse nese lugar, pois do contrario todo o que xurdirá será resentimento e frustración.

n

A decisión de por unha bandeira nun lugar tan visible, como é de esperar, xera unha reacción violenta por parte da poboación machista. Hai quen o ve como un acto valente, iso de se “atrever” a mostrar as sete cores do arco da vella, mais a valentía só aparece cando existe o medo, non cando un se sente rebelde.

n

Se esa visibilización non está acompañada dunha comunidade que ofreza protección á poboación vulnerable, as consecuencias desa fachada sen soporte real rematan por incrementar o discomfort que as persoas discriminadas xa sofrían. Defender os dereitos da parte máis violentada da poboación non consiste en pensar que todos somos iguais. Defender é un verbo e por tanto unha acción. Defender significa mediar, mollar os pés para que os que están empapados de discriminación se poidan secar ao sol durante un par de horas.

n

Pronto facemos escusas como que hai dous tipos de inmigración, os traballadores (que se deixan explotar) e os lacazáns (que esixen o respecto humano que todos merecemos polo simple feito de ter nacido). Ou iso de que “ser gay está ben pero non fai falta andar pregoándoo por aí.” Non sorprende que logo veñan as manifestación post-mortem cando unha muller é asasinada. Daquela os morados na cara xa non atopan escusas porque van acompañados do silencio dun latexo interrumpido.

n

É por iso que non entendo porqué cando unha muller maltrada dá o paso e se afasta do seu maltratador ninguén dubida en comprar o discurso fabricado deste mesmo quen converte á vítima nunha “histérica”.

n

O máis amargo de todo isto é que si, a muller que se foi está tola. E como non ha de estalo? As vítimas que si sobreviven fixérono durante anos nun ambiente tan tóxico como o veleno que sae dunha cheminea industrial.

n

n

O maltrato entolece e afea á persoa, mais a indiferenza a ese maltrato é a aprobación do mesmo. É violencia social, de feito, pois a neglixencia tamén é maltrato.

n

n

Semella que todos somos ignorantes dos efectos que provoca a violencia psicolóxica. Semella que o estrés post-traumático co que ten que lidiar a persoa maltratada é un luxo que se toma. Xa vos digo eu que non. Que a persoa que sae dunha relación de maltrato, sexa amorosa, familiar ou incluso de amizade, sae de aí coa cabeza feita farrapos. Esa persoa vai a quedar en ridículo socialmente porque leva anos reprimindo unha rabia tal que non se pode xestionar de súpeto, leva tempo. E non por soltala de maneira histriónica ou pouco asertiva é menos lexítima. Si, ha de cometer erros, pero mentres que eses erros non se volvan violencia física ou psicolóxica, non se poden comparar cos da persoa que a agrediu nun principio.

n

A persoa que maltrata destrúe á vítima por dentro e roubándolle a alma para deixala cunha morea de pezas de puzzle sen caixa na que buscar unha guía para reconstruírse a vida. A persoa que maltrata foi unha vítima que decidiu repetir o dano que recibiu no pasado e perpetuar así a cultura de violencia e manipulación que lle agreou a vida. Converter a merda en abono é posible, pero require esforzo e algún que outro fracaso.

n

A miúdo non é fácil distinguir á persoa violenta da violentada pois o narcisismo é carismático. Abren a porta da casa e sacan un sorriso, fan comedia e actúan tan ben que todos lle aplauden. É difícil apuntarlles co dedo, porque en canto lle vemos o rabo ao lobo, recordamos a nosa propia fraxilidade e éntranos o medo. O medo, recordade, é o que dita a valentía. Así que para solucionalo, para aliviar ese medo, póñense bandeiras na praza do pobo. E fálase de espazos libres de violencia machista como se algunha vez se fixese un esforzo activo por realmente construír dito lugar. Porque visibilizar é moito máis fácil que poñer a man en alto. Por que as palabras baleiras limpan a conciencia e iso permítenos durmir. E con isto non culpo a ninguén en particular. Nin a quen puxo a bandeira, nin a quen pechou os ollos. Culpo se cadra á covardía dunha esquerda chea de ideais que comparto e escasa de ferramentas emocionais que eu tamén estou a aprender.

n

Espero que no futuro, ademais de bandeiras, atope tamén axuda real á cidadanía vitimizada, lugares nos que durante dúas horas esas vítimas poidan erguer o queixo e dicir “Estou aquí” para logo volver a unha casa na que as prefiren invisibles e ocultas tras a cortina deste teatro que é a vida.

Saen da miña boca palabras antergas
ncando piso o solo húmido da miña terra.

n

O aire galego, co seu cheiro a herba,
na ouca salgada e a verde madeira,
ndevólvelle ao meu peito estas doces verbas.

n

Aínda que a distancia non me quite de estar cerca
npois cada día nesta lingua fálame a cabeza,
né certo que cando estou alí e a escoito a ela,
né como ouvir a un paxaro piar na primavera.

n

Recupera o corazón os sentimentos que a miúdo anhela.

n

E pois parece que esta lingua labrega,
npolo seu fervente apego á natureza,
nnon só resoa nas nosas membranas internas,
nse non que tece un fío de tea vermella
nconectándonos co universo e a súa sabedoría inmensa.

n

Feliz día, meus migrantes, das letras galegas.

Nas próximas eleccións eu non vou votar, non porque non queira, se non porque non me está permitido xa que os galegos residindo no estranxeiro non poden participar nas eleccións municipais. Iso non significa que me despreocupe, todo o contrario, pois os resultados das eleccións determinarán as miñas posibilidades de retornar a Galicia.

n

Eu son filla deses que chaman Boomers, unha xeración que naceu durante unha ditadura medrando coa esperanza do progreso económico. A min tócame ser Millenial, nacidos no cume da prosperidade e madurando nas profundidades de múltiples crises. E quen son os Z? A incerteza na que se están forxando convérteos na xeración de cristal, non porque rompan con facilidade, se non porque a honestidade máis cristalina é a única baza da que dispoñen. Nas mans destas tres xeracións está o futuro.

n

A cultura do esforzo pegou forte na primeira xeración. Tiveron pais sufridores dun réxime estrito no que, se non te adaptabas ás demandas do poder, as túas expectativas minguaba a golpe de porra. Así é que ven a alternativa liberal con ollos larpeiros posto que lles ofrecía todo o que o puritanismo de Franco lles tiña prohibido. A ditadura fixo que España fose atrasada no seu progreso tecnolóxico e industrial. Esta xeración madurou vendo como outras nacións, ademais de maior liberdade, posuían abundantes luxos suculentos para o adulto en desenrolo, luxos que coa apertura do país a Europa semellaban finalmente ao seu alcance.

n

Nesta tesitura, os Boomers tiñan vinte anos e a oferta laboral era ampla. Se traballaban a esgalla, recibían diñeiro á esgalla, e ese diñeiro gastábano en compracer eses desexos materialistas que semellaban darlles a liberdade coa que non naceran. O traballo sen medida recompensounos reiteradamente. Foron frecuentes as vivendas en propiedade sen precisar hipoteca e o acumulo de obxectos, innecesarios para a supervivencia, manxares para o ego, iso que o meu grupo social denomina postureo. O liberalismo salvábaos das penurias dunha cárcere mental creada polos barrotes que a pobreza dos seus proxenitores e a dureza do autoritarismo lles construíra.

n

Os Milenials, en cambio, observamos como ese traballo sen medida nin descanso desenlazaba na decepción. Vimos con ollos estudosos como a burbulla estoupaba e con ela o noso futuro. Aqueles que, aínda adolescentes, optaran por subirse á ola do salario rápido ofrecido polo mundo da construción e os seus derivados como o turismo, desfrutaron duns anos de abundancia que semellaban corroborar o que as xeracións previas nos contaran. Pouco tardaron en sufrir a realidade, cun golpe devastador desapareceu a fartura, deixándoos sen estudos e sen medio de vida algún.

n

Os que tivemos sorte, aproveitamos o que quedaba das becas que o goberno implantara durante esa época de florecemento, co temor constante de perdela, coa presión de escoller o camiño equivocado, pero polo menos desfrutamos de catro anos dunha educación superior que nos prometía un posto laboral digno. Ese plan, o de estudar na universidade e logo traballar nunha oficina como os señoritos, todo o que facía era prometer, pois rematamos a nosa formación para atoparnos cun mercado laboral que non nos deixaba oco. Non só iso, se non que a xa asentada xeración Boomer, retrocedía sobre os seus pasos para adaptarse á precariedade que tanto temían. Por suposto que os universitarios puideron optar a empregos lixeiramente mellor pagados pero o traballo sen medida nin descanso deixaba de supor unha fonte inesgotable de luxos materiais e convertíase nunha competición pola mera supervivencia. Manter o status quo para evitar caer máis baixo aínda é a día de hoxe o cantar de moitos paxaros. Sabemos que a rede de seguridade social que nos permitira estudar xa non estaba aí e por tanto,se caemos, non hai nada que nos poida soster.

n

Por elo é, que como Millenial, foi o socialismo o que me demostrou resultados ao darme a posibilidade de adquirir unha educación que doutro xeito eu non podería pagar e ao apoiarme cunha pensión de orfandade cando xa non había quen me apoiara. Por que cando naces nos primeiros chanzos da pirámide o único que che pode aliviar o sufrimento é unha sociedade que non só ofreza unha terra prometida á que chegar se non que lle asegure o bote salvavidas a cada un dos seus cidadáns. Un pode nadar moi ben e bracear con perseveranza pero un océano nunca se cruzará a nado.

n

A sociedade galega, ao igual que o mar Mediterráneo, son augas perigosas para a xuventude. Temos, por un lado, unha xeración que coñece ben o orgullo dos Boomers, que se esforzaron máis do que os seus corpos puideron asimilar ignorantes de que destruían a natureza ao seu paso. Por outra banda, está a impotente frustración dos Millenials, que decepcionados por un soño roto somos incapaces de imaxinar un futuro que non sexa distópico, e a miúdo ficamos inmóbiles ante a inxustiza.

n

Finalmente, aqueles que pertencen á xeración Z vense cun reloxo colgado ao colo que lles indica o tempo restante para a implosión do cambio climático. Malia as súas lexítimas preocupacións, non se lles permite entrar nas dinámica socioeconómicas e políticas sen non están dispostos a someterse ao sistema neoliberal. Non é sorpresa que, levados pola desesperación, moitos acepten as condicións deixándose levar por praceres inmediatos que calmen temporalmente esa ansiedade e ese medos que os máis vellos non sabemos como aliviar.

n

E é que non os podemos responsabilizar, somos as xeracións con máis experiencia quen temos a obrigación de ensinar aos máis novos a navegar a vida, e somos as xeracións previas as que nun principio, co noso exemplo, lles ensinamos a non permitirse sufrir e a gratificarse cando a mente chegou ao seu límite. Estáselles a pedir que rendan, que produzan, que xeren, para logo, no canto de abundancia, deixarlles un planeta desbaratado e a responsabilidade de reconstruílo. É lóxico que non lle atopen sentido a ese modo de vida, pois non o ten, xa que rendendo como o sistema esixe, producindo a este ritmo e xerando esa riqueza que fica só nas mans duns poucos, estamos agravando a situación e empurrándoos cara un futuro aínda peor.

n

Á xeración do Baby Boom salvouna o liberalismo, a nós os Millenials, o socialismo; e pregúntome eu: que os salvará a eles que desfrutan dos índices máis altos de ansiedade e suicidio que se viron dende a segunda guerra mundial? A meritocracia? Esa cenoria neoliberal que nos fixo correr cada vez a maior velocidade pero que cada vez se afasta máis? Ou un estado de benestar con altos impostos pero con abundantes axudas sociais?

n

Só podo darvos unha resposta a esas preguntas e, como boa galega, tamén acaba cun interrogante: Canta propiedade privada, cantos luxos e que gran fortuna cederías se che asegurasen o amparo social necesario para una supervivencia digna de por vida?

Este artigo é unha colaboración co xornal O Salto.

n

O fediverso como liberador de espazos públicos.

n

n

Os nosos espazos públicos están sendo xestionados por corporacións con obxectivos e intereses privados que a miúdo entran en conflito co ben xeral. As redes sociais animan á xente a compartir as súas opinións en público e así contribuír a un mundo democrático, mais a censura agóchase acotío a plena vista…

n

n

Para continuar coa lectura 👇️

n

Existe a democracia nas redes sociais?

Foto de Maria Orlova – Unsplash

n

Para ti, sexas quen sexas.

n

Illadas cada unha na súa casa,
nseparadas por muros de argamasa,
nsen nome, sen vida e sen fala,
nasí nos quere a ideoloxía aburguesada.

n

Sen redes non se come nen se chama
na quen nos apoia cando se nos ataca,
npor iso é unha estratexia necesaria
nesa de manternos soas e enfrontadas.

n

Non sempre é unha muller a que nos salva
npero sempre leva o feminismo na alma
nporque a igualdade é unha lei innata
nque o patriarcado destrúe e mata.

n

Son importantes todas as vidas humanas,
na vida en xeral, pois diso se trata
nde honrar a natureza que tanto nos regala.

n

Chegou o momento de enterrar as armas
npara que florezan alto as nosas entrañas,
nque medren, que vivan, dignificadas,
nsen medo, sen feridas e con menos rabia.

n

Loitamos pola supervivencia cando fixo falta
nata tornar a humanidade nunha besta mala
nque arrasa coa terra, co aire e coa auga
npara fabricar moeda, esa cuncha imaxinaria.

n

Vivimos nunha ficción onde a crueldade gaña
npara alivio duns poucos aos que nin o amor agrada.
nCómprano, extráeno, fórzanno, e nunca os sacia.
nSe se lles deixa, unha cousa está clara:

n

Acabarán co planeta Terra, con Marte e coa galaxia.

n

Mais non desesperes, non son todo desgrazas
ntemos o feminismo activo e en marcha
npara facerlle fronte a inxustizas e a farsas,
npara expoñer os abusos e aos seus fachas.

n

As persoas non queren luxos, queren necesidades básicas,
nos nosos dereitos humanos que aínda nos arrebatan.

n

Non retrocedemos camiño, aguantamos a batalla
ncelebramos a vitoria cando unha lei é aprobada
ne sentímolo éxito cando esta se ve aplicada
npois ata aos conservadores lles gusta desfrutalas.

n

Eles fartos de neoliberalismo, e a liberdade sen probala.

n

Cando ven que poden exercer o amor que tanto buscaban
ndeixan de cuestionarnos e eles tamén axiña casan.

n

Nunca se lles esgotan as escusas baratas,
ntanto arremeten contra mulleres liberadas
ncoma critican outras formas de democracia
nou tiran bolas de goma a persoas racializadas.

n

Non inverten nunha mente equilibrada
nnon cren nin na psicoloxía nin na terapia,
na súa actitude sempre está endeusada
npois están cegos á vulnerabilidade humana.

n

Iso mesmo é o que a todos nos dana,
nnon son as feridas, é o negarse a tratalas.

n

O día que descubran que a dor pode ser paliada
ne deixen de bebela, fumala e inxectala,
npoderemos imaxinar a paz e incluso acadala.

n

Manteñámonos firmes nesta utopía deseñada
npois serán os soños desas mentes esperanzadas
nos que nos permitirán crear unha realidade igualitaria.

n

Que é o feminismo? Esa cuestión tan pouco preguntada.

n

Moreas de xente supoñen que é unha muller enfadada,
noutras non ven inxustiza dende a súa posición privilexiada,
nmais unha vez que alguén se digna a escoitala,
nachan que a sociedade leva moito tempo infectada.
nDe súpeto comprenden que non é unha rabia infundada,
npois notan a mesma frustración na súa vida diaria.

n

O home séntense enteiro aínda cando as bágoas lle mollan a cara.

n

A muller que tanto sufriu xa non precisa ser vitimizada.

n

Ser inmigrante deixa de ser unha condena herdada.

n

Expresarte con arte xa non é unha conduta penalizada.

n

Todas as cores do arco da vella son aceptadas
ne se aínda falta algunha faremos por integrala.

n

Feminismo interseccional ou igualdade comunitaria,
na posibilidade social tanto me da como queiras chamala,
nsempre que a esta e a esa persoa saibas respectalas.
nNon ten por que ter a túa opinión nin a máis acertada
npara ter dereito a falar e ser escoitada.

n

Para que a humanidade sobreviva á crise climática
né preciso que a diversidade sexa alimentada,
nposto que as ideas que ata agora foron probadas
nproveñen na súa maioría de persoas interesadas
nen manter o status quo a base de patrañas.

n

Dígocho a ti, persoa concienciada, mexes de pé ou agachada,
núnete ao movemento desta ola que todo o abarca,
ndiscriminacións, inxustizas e calquera problemática
nque poña en dúbida o valor da vida animal e humana.

Acaban de ser os Goya e con elo, o conflito estoupou. As Bestas recibiu un total de nove galardóns acaparando a atención de todos. Pero non toda a atención é positiva, así pois, a rede inundouse de artigos de opinión nos que a comunidade galega se mostraba desencantada pola imaxe do rural que o filme reflectía.

n

Un galego ofendese con este filme porque está farto de que o traten de ignorante igualando o noso xentilicio con ser brutos. É unha ferida que carrexamos nos nosos corazóns e polo tanto a representación dun galego exhibindo tal nivel de violencia fainos removernos por dentro. Mais a arte ofende e cando nos ofendemos ten moito máis que ver con nós mesmos, con esa ferida aberta que xera inseguridades, que co que nos están a dicir.

n

No seu artigo para El Salto, a escritora Brigitte Vasallo, filla de galegos emigrados, atribuía esta visión distorsionada principalmente ao feito de que o director é madrileño. No seu artigo critica e compara esta obra coa tamén nomeada Alcarrás na que Carla Simón mostra outra perspectiva da invasión das enerxías renovables no rural.

n

O meu interese político e social levoume non só a seguir o traballo de Brigitte Vasallo, se non tamén a aprender moito dela. Acostumo a coincidir coa súa forma de ver o mundo e sobre todo coas súas preocupacións. É por iso que me centro na súa columna de opinión para expoñer a miña visión a pesares do difícil que me resulta ter que levarlle a contraria.

n

O debate ecolóxico

n

Vasallo focaliza a súa crítica no argumento dos filmes, é dicir, no impacto social e ecolóxico que a industria enerxética produce ao arrasar co campo por motivos económicos.

n

Alcarrás fai maior fincapé nos detalles que envolven a problemática das enerxías renovables no ambiente rural xa que lle dedica abundantes minutos de metraxe á destrución das hortas nas que se instalan as placas solares. Tamén se fai mención ás manifestacións que se organizan co motivo de esixir prezos dignos para os agricultores ou ás longas xornadas de traballo ás que se ven obrigados para poder manter a produción que se lle demanda. O único que lamento deste retrato é que semella acusar ao veciño cobizoso exculpando así a un sistema que é o verdadeiro culpable da destrución da natureza.

n

En As Bestas, despersonalízase a industria enerxética ao mostrala como un poder e non como un individuo concreto. Deste xeito conséguese amosar como dito poder manipula as clases baixas xerando graves conflitos na comunidade con moi pouco esforzo. Esta manipulación é especialmente relevante posto que é o que nos impide colectivizarnos, é o que debilita as comunidades e nos impulsa cara o individualismo.

n

Mentres que en Alcarrás se lle da un nome propio en As Bestas déixase o problema relegado ao sistema. Por un lado temos un filme que honra ás vítimas dunha inxustiza provocada por aqueles que explotan dende o alto dun sistema opresor e por outro temos unha demostración da vulnerabilidade da mente humana ante un sistema manipulador.

n

De cara a enfrontarse ao sistema e ao poderes opresivos, Alcarrás mostra o exemplo das protestas colectivas como expresión da frustración cidadá pero non ofrece alternativa algunha xa que acaba victimizando ao proletariado quen se ve desprovisto de toda axencia para actuar deixándolle como únicas posibilidades a queixa (que con frecuencia é ignorada) e a resignación tras a vitoria do poder capitalista.

n

En As Bestas non se ve esa loita ruidosa que tanto nos fai falta aínda que si ofrece unha alternativa representada pola aposta dun estilo de vida anticapitalista.

n

Hai quen critica que é o francés quen menciona o barbeito, como se un campesiño galego non soubese tal cousa. Mais nesa escena o francés non estaba a dar leccións de agricultura, se non que recalcaba a necesidade de renunciar a unha alta produción para respectar a nosa terra. A maior parte dos explotacións agrarias son conscientes de que o barbeito é a forma máis ecolóxica de coidar a terra, mais non titubean á hora de empregar químicos que lles permita aumentar a colleita, posto que neste mundo capitalista parvo é o que non usa as ferramentas das que dispón. Isto non o digo eu dende a distancia, isto téñollo eu escoitado a máis dun agricultor galego. O francés representa un tipo de persoa que decide renunciar a un estilo de vida para comungar cuns ideais concretos. A estas alturas non podemos ser inxenuos e pensar que podemos loitar contra o capitalismo sen renunciar a boa parte do estilo de vida que este fomentou. Iso non significa pasar fame e vivir con carencias, significa orientar a nosa existencia doutro xeito, algo que nos custa aceptar a todos pois o ser humano evita os cambios tanto como pode.

n

Vasallo di que “Sorogoyen denunciou o espolio eólico desprezando á xente que de verdade lle fai fronte” porque ela coñeceu o tema en profundidade grazas á Coordinadora do Macizo Central Ourensán, unha asociación que se desvive por protexer o territorio. É innegable que hai xente galega loitando e esa é unha fermosa imaxe dunha Galicia que resiste e se revela. Debemos celebrar e agradecer os esforzos destas persoas pero non podemos esquecer que en Galicia goberna o PP. Estamos a falar dunha maioría de votos que prefire unha Galicia neoliberal a unha Galicia verde. Poida que estea a sacar conclusións rápidas, mais non é iso sinal de que aínda que haxa xente galega concienciada tamén hai moita xente que vendería e vende o seus montes a calquera eléctrica interesada? Non é daquela necesario retratar o conflito veciñal que supón? Tal e como eu o vexo, a escolla dun francés é xustificada non só pola historia orixinal na que o filme se basea, se non porque a ignorancia deste personaxe dos códigos de comunicación culturais galegos é o perfecto punto de partida para mostrar a colisión destes puntos de vista tan polarizados.

n

Coincido coa escritora cando di que “non nos expulsaron os veciños salvaxes se non o capitalismo baixo a tutela franquista” xa que así o vexo representado en As Bestas, pois quen o representa mellor que un personaxe que claramente está enganado polo que lle parece que lle pode ofrecer o sistema (un taxi en Ourense, dicía) e que actúa coa actitude autoritaria propia do franquismo? Ou non eran os veciños fachas os que delataban aos republicanos?

n

O ingrediente emocional de todo debate

n

A película de Sorogoyen exhibe escenas violentas cunha épica que inspira moitas emocións no espectador. Estas escenas non son prato de bo gusto e moitos galegos non se senten identificados con elas. Mais o filme en si, non pretende transmitir tales situacións como se estas fosen o día a día da Galiza rural, ao fin e ao cabo, trátase dun mal veciño que lle complica a vida a todos. Ou non hai varias escenas nas que se mostra a xenerosidade e acolledora natureza dos galegos?

n

As Bestas condena a violencia ao mostrar o intento de resolver un conflito emocional coa palabra. E de novo, non me estou a referir só ao francés, se non a todos os outros personaxes que parecen ser ignorados por aqueles que temen ser identificados co rol representado por Luís Zahera.

n

No filme de Carla Simón, proxectase a realidade con distancia e sen xerar crítica ningunha sobre as dinámicas dos sistemas relacionais (neste caso unha familia) disfuncionais. Para un ollo experimentado ao que lle resulta sinxelo distinguir entre a toxicidade e o amor, Alcarrás pode ser unha película perfecta para manter unha interesante conversa post-visionado.

n

Non obstante, no caso do espectador envolto en relacións tóxicas e por tanto incapaz de ver a diferencia entre uns comportamentos e outros, Alcarrás non lle proporciona punto de referencia ao que agarrarse. Encadrado na situación destes receptores, o filme corre o risco de normalizar ditos comportamentos ao xustificar a figura dun pai que ignora e agrede aos seus familiares por estar victimizado no contexto du sistema capitalista que trata de roubarlle o seu estilo de vida.

n

n

Que vivas unha inxustiza non xustifica a violencia contra a túa propia familia. Ningún trauma debería converter o narcisismo en xustificable.

n

n

Esta proxección sen guía da realidade semella lexitimar a violencia cando mostra sen consecuencias o ataque no que un home lle rompe dúas costelas a outro. Non hay conversación que permita unha resolución sá do conflito, non hai arrepentimento xa que durante todo o filme se acepta a incapacidade deste home para lidar coas súas emocións. E non é que esta falta de regulación emocional quede relegada a el, non, de feito vese como a neglixencia e o abuso tamén forman parte da personalidade da nai quen non sostén nin unha soa conversa cos seus descendentes que non sexa para criticar ou censurar á súa filla ou para soltarlle un sopapo ao seu fillo sen cuestionar a causa do seu comportamento errático.

n

E é o feito de que todos estes comportamentos ocorran sen contraposición algunha o que me incomoda desta película. Dígoo pola miña propia experiencia, por ter eu sido unha desas persoas incapaces de ver a violencia subxacente no ambiente que me rodeaba e nas producións culturais que non o sinalan ao precisar xustificar o abuso que eu sufría. Non é que iso a faga menos obra de arte, por suposto que non. É sen dúbida unha obra realista e obxectiva co valor que iso implica. Agora ben, é unha obra que se pretendía ter algún carácter didáctico ou pedagóxico, non o ten.

n

Aquí gustaríame mencionar La última primavera (2020) de Isabel Lamberti, un filme que recibiu moita menos atención ca estes que estamos a tratar e que reflexa a importancia da regulación emocional nos momentos máis difíciles. Esta produción de Lamberti co-escrita con Lenina Ungari conta como os veciños da Cañada Real ás aforas de Madrid son expulsados das súas casas ao estar construídas en terreos que non posuían. Neste filme combínase a denuncia social (persoas sen recursos a quen o sistema lle quere quitar ata a dignidade) cunha profundización moi enriquecedora das relacións persoais. Os protagonistas son persoas de mínimos estudos e escasos libros na casa, pero que posúen moita educación. Unha educación que xira arredor do apoio mutuo e a compaixón, que se transmite co contacto humano honesto e que conforma as bases dunha boa saúde mental.

n

Entendo que non todo o mundo estará de acordo, mais non podo velo doutro xeito. A loita social que vencerá as monstruosidades deste sistema ha de pasar polo filtro emocional pois os bos ideais sempre son susceptibles de se converter en cazas de bruxas cando estes son liderados por impulsos reaccionarios ante unha dor mal xestionada.

n

O rural adáptase perfectamente a esta discusión porque a proximidade coa natureza e ese pasar lento do tempo propio do campo, son as características que lle permiten a estes directores atopar un escenario non só fermoso pero exiguo de ruído no que tratar asuntos tan complexos como os traumas e a sobrecarga emocional.

n

As mulleres e os seus diálogos

n

Parece que a visión que se dá das mulleres en As Bestas tamén xera opinións encontradas, ou máis ben a frase que Dénis Menochet dixo ao recoller o seu Goya: “é a homenaxe á forza do amor das mulleres fronte á tolería dos homes”.

n

Con esta frase poderías imaxinar que as mulleres se mostran pacientes e compracentes, cando é todo o contrario. Non son mulleres que aman mentres calan, son mulleres que teñen unha das mellores conversacións interxeracionais que viu o cine. Para min foi especialmente poderosa a perspectiva que se ofreceu ao poñer en contraposición a unha muller totalmente autónoma e que sabía o que facía discutindo coa súa filla quen sufría por ver a súa nai padecendo ao mesmo tempo que temía a súa caída na loucura.

n

Son as conversas o que máis boto en falta na obra de Carla Simón a quen debemos agradecer por nos agasallar coa interpretación de cantigas tradicionais cheas de historia e conseguir plasmar eses típicos comentarios das relacións disfuncionais, pero que deixou esquecida a antítese de opinións coa que, considero, debemos tratar ao adentrarnos nestes debates.

n

Que me ofende de este debate?

n

Xa vos falei das feridas polas que creo As Bestas ofende a moitos galegos. Agora tócame revelar as miñas propias feridas que me impulsaron a escribir este artigo ao sentirme invisibilizada, e dalgún xeito tamén ofendida.

n

Din que As Bestas é unha imaxe desfiguradora da xente do rural. Quero pensar que iso é así. É máis, sei que iso é así. Pero cando insisten en que os personaxes que se ven no filme non se necesitan representar máis no cine faime sentir que están a negar a miña existencia.

n

Esta película conta unha historia que sucedeu cando eu estaba medrando, tería uns catorce ou quince anos. Eu medrei sendo arrastrada a eses bares nos que os vasos de alcol se beben como grolos únicos de elixir. Medrei escoitando esas conversas, eses tons ameazantes, eses berros. Un pode pensar que é só cousa da miña experiencia, mais nos bares hai xente de todas as casas. Non digo que sexa unha realidade única do mundo rural, e tampouco era a única experiencia que se vivía no pobo, tamén existían os que non pasaban polo bar máis que en días de celebración.

n

É obvio que a violencia non é única de Galicia posto que no filme de Alcarrás sofren do mesmo mal aínda que ninguén morra no camiño. Pero é que son eses nenos ignorados, esas nenas criticadas, eses aos que menosprezaron e berraron mentres tiñan que ser educados os que medran para converterse en presas da indefensión aprendida ou en autores de crimes violentos. Son os que máis adiante se deixan levar pola cobiza e as ansias de ambición para así esquecer o pequenos que lles fixeron sentir.

Prométocho, ruliña, pasar pasará.
nCando libres o teu peito de todo mal,
nos pesadelos minguarán
ne os días mellorarán;
npois sempre nel o teu corazón se agochará.
nÉ o seu refuxio, o seu leito,
ne del non o podes desencaixar.
nCoida o teu corpo como o fai o lacazán
nporque sen descanso ninguén se pode curar.
nXa te aviso, has de dubidar
ndo teu valor persoal,
ndas túas decisións,
ne do teu camiño vital.
nE aínda que che recomendo escoitar,
ntamén che digo que por ti
nhas de comezar
npois se escoitas demasiado aos demais
npódeste confundir aínda máis.
nE esas voces que che están a falar
ndía e noite se parar
nson as sombras dun pasado
nque por sorte ficou atrás.
nAsí que do mesmo xeito que as ondas do mar,
nobsérvaas e logo déixaas pasar.
nSon recordos que non debes deixar de lembrar
npero tamén son dos que te poden torturar.
nE xa sabemos que a tortura te pode matar.
nNon o fixo aínda pero a tempo está.
nNon te culpes polas almas que tiveches que abandonar
nporque tampouco eran a túa responsabilidá.
nA culpa é rápida ao nos infectar
ne pouca é a menciña que se pode empregar,
npor iso unha dieta baixa niso de se fustiagar
né a única recomendación de verdá.
nEsquece as crenzas que che fan tanto mal
ne colle as novas que che fan cicatrizar.
nÉ un camiño longo, non vaias pensar,
nmais é un sendeiro que merece o teu pisar.
nXa verás como o vas a desfrutar
nunha vez que de ti non te poidas olvidar.
nPolo de agora non te has de preocupar
nse o que queres é avanzar
ne nun futuro a outros apoiar.
nA única urxente e certa necesidá
né a de ti mesma coidar.

Cres que recoñecerías un okupa se o vises?

n

Os okupas poden ter un aspecto diferente. Hoxe en día, son case unha especie distinta debido á súa forma de vivir. Evolucionaron de maneira moi allea á nosa e podemos observar tales adaptacións no seu comportamento. A súa característica máis vistosa é que afrontan a incerteza moito mellor. Iso é a selección natural xogando a súa man. Non se molestarían con ningunha absurda póliza que asegure o seu futuro aínda que a puidesen pagar. En cambio, viven día a día, gozando de luxos como son a comida barata e a auga potable. Polo que parece non evolucionaron o suficiente así que aínda teñen que facer fronte á necesidade primaria de abrigo, e é por iso que as nosas especies entran en conflito.

n

n

“Tememos as cousas en proporción á nosa ignorancia das mesmas”.
n— Christian Nestell Bovee

n

n

Hai pouco descubrín que no estranxeiro a xente sabe infinitamente máis sobre o problema dos okupas que hai en España ca podes saber ti. O tema xurdiu nunhas cantas discusións con amigos internacionais e, sen dúbida, grazas ás noticias, os meus interlocutores estaban totalmente ao día sobre o asunto coñecendo os pormenores de como o noso sistema económico non afecta en absoluto ao acceso á vivenda.

n

Preocupeime especialmente cando me falaron das espantosas experiencias que teñen as grandes empresas inmobiliarias. Os meus amigos estaban pensando en comprar unha casa e acabaron rexeitando a idea por mor dos okupas! O feito de que non poidan mudarse a España porque non saben castelán e atopar alí un traballo que pague unha hipoteca é case imposible non tivo nada que ver coa súa inesperada decisión de quedarse onde están. O caso é que o tema me infundiu curiosidade e decidín escribir un artigo a pesares do bo traballo de difusión que fan os grandes medios españois.

n

Os okupas son un inconveniente desagradable para aqueles que posúen tanta propiedade que a deixan abandonada durante anos. Imaxina o horrible que un se debe sentir cando se lembra de reformar aquel piso que deixou baleirondurante cinco anos á espera de que subisen os prezos; e de súpeto descobre que unha familia de status social inferior, por desencantamento coa gran selección de vivendas sociais dignas que posúe o noso país, estivo creando alí o seu fogar. Que desesperación!

n

Hai quen di que se está a estender un insá desexo por converternos en ricos, mais o certo é que a xente só quere acumular o exclusivamente necesario para sobrevivir uns cantos séculos no caso de que algo saia mal e se forme unha pequena brecha na nosa forte rede de protección social.

n

Todo este problema dos okupas engádese a ese lexítimo sentimento de cobiza incrementando a angustia dos máis privilexiados. Partimos dun tenebroso porto privado para deixarnos guiar por un necio compás que nos mostra o inxusto que pode ser o mundo se non tomamos todas as precaucións que uns experimentados caciques nos ofrecen. E no que se refire á vivenda, como non van saltar todas as alarmas?! Quen non faría o que fose para evitar perder o seu dereito a todo un negocio de teitos dignos ante un miserable espécime de okupa?!

n

n

“O pensamento non vencerá o medo, senón a acción”.
n— W. Clemente Stone

n

n

A maioría da xente non é consciente deste feito, pero cando tes medo o mellor non é calmar as túas preocupacións infundadas antes de facer algo ao respecto porque se non tomas precaucións aleatorias baseadas nos teus impulsos emocionais, podes acabar quedando en ridículo e lamentándoo. Ademais, se hai algo máis suculento na vida que unha sensación de seguridade é aquilo de semellar intelixente.

n

E así mesmo o saben as compañías de seguridade e aseguradoras do fogar que tratan de manternos ben informados. Chaman á túa porta xusto despois das noticias da mañá ou mentres les impulsivamente no teléfono (o teu catastrofista electrónico persoal). Daquela, xa viches moitos dos seus anuncios na televisión. Nas revistas tamén. Nas redes sociais, posiblemente. E se me fas apostar, diría que na radio. “Vas de vacacións? Pode que non teñas casa cando volvas!”

n

Ao principio, poida que penses que están reaccionando desmedidamente, pero despois duns cantos meses coa mesma mensaxe petando na túa materia gris finalmente aceptas que, se existen tales anuncios, debe haber unha boa razónnpara iso. Polo que sabes, nunca se emitiron mentiras e estafas pola televisión. E cando por fin cruzan a túa porta para unha rápida charla informativa na que esaxeran e fabrican aterradoras historias personalizadas para o teu gusto particular, a túa avoa-fráxil interior comeza finalmente a tomalas en serio.

n

n

“O único que temos que temer é o propio medo”.n— Franklin D. Roosevelt

n

n

Por iso os medios prestan tanta atención aos okupas, porque se preocupan pola xente e os seus sentimentos máis profundos. Nunca tiveron unha axenda privada na que o seu obxectivo sexa vender a maior cantidade de publicidade posible. Por suposto que non!

n

Pero xa sabes, son humanos e como tal cometen erros, así que inventan aínda máis historias tan orixinais como que unha anciá sae a facer a compra e volve a unha casa okupada. E como son falibles escápaselles o detalle de que nese caso, nin sequera falamos de okupas senón de entrada forzada, algo que a policía o manexa inmediatamente e sen facer case preguntas. Esquecen inocentemente que para considerar unha vivenda okupada ten que estar previamente desocupada e ninguén debe vivir alí (incluídas asnsegundas residencias).

n

Tampouco din que a gran maioría das vivendas okupadas son propiedade de bancos e empresas de fondos de investimento inmobiliario porque, se o fan, corren o risco de ter que mencionar que eses bancos foron rescatados con cartos públicos durante a crise de 2008 sen repercusión positiva para a poboación xa empobrecida. Eles quedaron co diñeiro porque non se decataran que o recibiran para solucionar o lío que montaran. Logo, tamén se levaron aqueles pisos que custaban moitísimo para o buscador de vivenda común pero que para eles resultaron gratuítos porque a xente máis afectada pola crise non ten que ser necesariamente a que máis axuda reciba. E como non tiñan tanto sobriño para tanto piso acabaron vendendo boa parte deles por unha miseria a fondos de investimento inmobiliario como Blackstone ou Blackrock. Todo foi un golpe de mala sorte e un desentendemento que a poboación non sabería comprender polo que evitan comentar o asunto. Como poderían os grandes medios mencionar os nomes dos seus ben queridos amigos xunto a tal escándalo?

n

E é que é moito mellor para o negocio da información iso de crear demanda para os seus clientes de publicidade que informar sobre calquera tipo de crise real que está a suceder. Sobre todo se esas crises teñen unha estreita relación coa mala xestión dos partidos políticos que financian o seu prezado negocio. Ou queres que centos de xornalistas explotados perdan o seu traballo por culpa dun editor xefe honesto? Non o creo…

n

n

“A vida é o que pasa mentres te preocupas polos okupas que poden entrar nun piso que non tes durante as vacacións que non podes pagar.”
n— graffiti nas rúas de Madrid

n

n

Así que esta é a situación en España, a xente está incriblemente ocupada preocupándose de que usurpen a súa casa para que logo veñan os europeitos con que hai que falar de como se está a remodelar o sistema de saúde ou de que falsas promesas do rap sigan en incómodos hoteis institucionais por cantar unha canción terriblemente escrita ou de que a familia real española siga engadindo peripecias aos seus diarios persoais coa bendición da xustiza. E logo atrévense a dicir que os españois somos preguiceiros! Somos uns preocupados frenéticos!

n

Algúns verán isto como un problema endémico do noso país. Un tema que afecta a un dos denominados “PIGS” (tamén coñecido como Portugal, Italia, Grecia e España) porque as economías mal xestionadas tenden a vernconsecuencias ao longo prazo como cidadáns converténdose nunha especie totalmente nova que vive excelentemente ben na incerteza. Pero advírtovos como o fai unha compañía de seguros. Este é un problema sistémiconque todos teremos que afrontar nalgún momento.

n

n

“A xente non ocupa porque si, a xente quere pagar o aluguer, quere pagar a luz, a auga, quere vivir tranquila. Ocupar é vivir nun estado de alarma permanente, sen saber cando van vir a desaloxarte, sen saber cando un grupo de paramilitares virá á túa casa a ameazarte. Realmente non é unhansituación cómoda como algunhas persoas queren demostrar, é todo o contrario".
n— Lucía Delgado (portavoz da Plataforma de Afectados polas Hipotecas)

n

n

Se afondamos no “problema dos okupas” chegamos a algunhas cuestións sociais menores, moito menos interesantes para a xente común que algunhas casas usurpadas. Como xornalista, un sempre debe escoller os temasnmáis relevantes para os seus lectores (como é o caso dos okupas) pero se tes algún recuncho baleiro no teu xornal podes enchelo con titulares bastante sensacionalistas:

n

• Exclusión residencial ou como un é rexeitado como inquilino, non por mor da súa herdanza xenética, nacionalidade ou condición sexual, se non porque ese a min non mo metes na casa!

n

• Infravivendas ou como os grandes capitais acumulan inmobles para que non importe a onde vaias sempre poidas arrendar un apartamento do Santander!

n

• Prezos de alugamento abusivos e a odisea de profesionais de baixo e alto nivel educativo atopar un pisiño de solteiro co soldo dun bolseiro!

n

• Desahucios: a última tendencia en educación social opresiva dirixida tanto a adultos como á infancia indefensa!

n

• Gentrificación ou como expulsamos aos baristas dos seus barrios residenciais pobres para convertelos en barrios máis modernos nos que tomar un Pumpkin Late sen saber o que iso leva dentro!

n

Pero ti e máis eu sabemos que todos estes temas son para persoas ás que lles gusta queixarse durante todo o día e aínda non coñeceron a arte do pensamento positivo. O futuro espéranos e non debemos perder ontempo con discusións baleiras sobre como poden 8.000 millóns de persoas sobrevivir nun anaco de rocha enfadada que está sacudindo os seus parasitos a golpe de sequías e inundacións. A resposta a iso é doada. Simplemente precisamos un pouquiño de orde e malversación para poder crear a nosa sociedade perfectamente sostible.

n

Temos moitos manuais de ciencia ficción que explican en detalle como arrebatarlle a vontade á xente e crear unha sociedade na que non escoitemos queixas, só algún berro que outro dun suicida ao caer. Pero a verdadeira pregunta é: Como chegamos a ela partindo da sociedade que xa temos? Como logramos ese futuro utópico?

n

n

“A forma máis eficaz de destruír a xente é negar e borrar a súa propia comprensión da súa historia”.
n— George Orwell

n

n

En primeiro lugar, evitaremos dirixir calquera esforzo á mellora do parque de vivendas sociais xa que isto nos dará a oportunidade de aumentar os prezos á nosa vontade. Neste punto, temos que manternos fortes porque hai quen esixirá regulación. Non queremos tal cousa porque iso limitaría a nosa capacidade de abusar financeiramente tanto dos inquilinos como dos compradores.

n

Se logramos controlar a situación teremos o escenario perfecto para ampliar a duración da hipoteca media ata polo menos 30 anos e así poderemos cobrar uns intereses cada vez máis altos. Neste período de inflación non hai que subir os soldos xa que iso permitiría aos cidadáns seguir cos seus pagamentos e, polo tanto, non deixarían de pagar as súas débedas.

n

Despois duns anos de loita, teremos unha posición bastante avanzada para a negociación. A xente estará sufrindo terriblemente, sen podernpagar as súas hipotecas e coa fame chamando ás súas portas. Os niveis de pobreza poden aumentar enchendo as rúas coa desagradable imaxe da miseria humana, pero tamén é o momento de boas novas: Comezan a tempada de desahucios!

n

Agora ben, aquí temos dúas caras da mesma moeda. Por unha banda, os grandes capitalistas poderán comprar bens inmobles moi baratos. De feito, os bancos poderán quedarse con miles de casas e, a maiores, os intereses xa pagados por un diñeiro que prestaron pero que realmente nunca tiveron. Por outra banda, non tan agradable, a xente sairá á rúa a protestar innecesariamente por temas que non nos preocupan aos pensadores positivistas e se cadra os albergues públicos estarán ateigados de familias que empregarán a súa situación de desamparo para infundir empatía e compaixón na poboación. E se iso xa non pinta moi ben, o peor de todo, é que os okupas entrarán en edificios baldeiros e sen usar coa pretensión de reformalos para posteriormente utilizalos como residencia principal e única. Indignante, non si?

n

Máis debes ter paciencia! Ten en conta que este é o momento máis difícil para un cobizoso investidor financeiro construíndo unha sociedade triste enmediocre coa menor creatividade posible. É difícil enfrontarse ao feito de que despois de estar dilixentemente sentados durante horas nun elegante restaurante escoitando tediosas conversas superficiais e engulindo insípido viño de 200 euros a botella mentres subornamos ao político correcto, aínda por riba temos que presenciar como un desagradecido traballador sen fogar de Amazon, despois dunha absurda xornada laboral, se atreve a desafiar o sistema e atopar unha casa para a súa familia tirando todos os nosos esforzos pola fiestra.

n

Afortunadamente, isto só ocorre en menos do 0,5% do parque total de vivendas, e as autoridades apóiannos constantemente con toda a esaxerada violencia que poida ser necesaria. En xeral, a xente achanta e e as súas rabechas non nos afectan moito. Polo tanto, aínda que é unha incómoda dor de cabeza, paga a pena o tempo empregado.

n

Con estes sinxelos pasos, cada día achegámonos a unha utopía que só convén a uns poucos. O truco é asegurarnos de que somos un deles. Quizais non naceses nunha familia rica e polo tanto non tes capital que investir en vivenda, pero sempre podes construír unha empresa de tecnoloxía no garaxe dos teus pais, se é que o teñen, e logo só precisas unhas cantas ideas pouco comúns e revolucionarias que te catapulten á cima da pirámide económica. Unha vez que esteas alí, só tes que seguir estes pasos e non esquezas cubrir o teu “Diario da cobiza” todas as mañás para obter un resultado máis exitoso.

n

A modo de conclusión…

n

Se non estás de acordo co meu sabio consello, sempre podes politizarte e comezar a tomar partido en cuestións que non che afectan no momento presente pero que poden moldear o teu futuro. Podes malgastar o teu diñeiro apoiando medios independentes que che proporcionen noticias máis útiles e obxectivas. Mais non recomendo esta opción porque require moita lectura e estraga moitos praceres pouco éticos que antes non te cuestionabas.

n

Pode poñer o teu mundo patas arriba e incluso podes descubrir que o teu mellor amigo é un idiota integral. Tamén podes darte conta de que non tiñas razón todo o tempo e deprimirte pola enorme cantidade de coñecemento que nunca adquirirás. Ademais, coma se dun feitizo se tratara, sentiraste atraído a vivir con máis tranquilidade e enfrontaraste á realidade dun xeito que nunca experimentaches.

n

Se decides tomar este camiño debes saber que hai unha lista infinita de terribles consecuencias que marcarán o teu futuro e unha única que pode resultar beneficiosa: a sabedoría.

n

Boa sorte coa túa elección.

n

n

“A nosa paixón por aprender… é a nosa ferramenta para sobrevivir”.
n—Carl Sagan.

n

n

Links para aqueles que decidan seguir o mal camiño

n

As catro historias de persoas que se viron obrigadas a converterse no que os medios chaman “okupas”.
nLas otras caras de la okupación

n

Plataforma de Afectados por la Hipoteca
nPAH

n

Minuesa: Una Okupación Con Historia (1988~1994)

n