Placa de raios X do toras dun paciente con pneumonía derivada do COVID-19. Autor:Hellerhoff. Obtida de https://commons.wikimedia.org/wiki/File:COVID-19_Pneumonie_-_82m_Roe_Thorax_ap_-_001.jpg Creative Commons recoñecemento compartir igual 3.0 Unported.
Ata unha infección comunitaria pode converterse nunha enfermidade social. O mesmo que por profesión, durante moitos anos, explicaba na UPV, as Cadeas de contaxio -epidemiolóxicas- das enfermidades víricas, tamén tivemos que explicar que cando unha enfermidade ten as súas causas na sociedade, afecta á sociedade, hai que tratala no conxunto da sociedade e erradicase ou controla con medidas preventivas de educación social.
O baile de cifras que comprenden infectados, enfermos ingresados, coidados máximos e defuncións, falan de como a segunda oleada polo COVID-19 chegou antes do esperado e esténdese como mancha de aceite dende comunidades que tradicionalmente contratan temporeiros para o campo, cara a núcleos urbanos onde as aglomeracións polo lecer nocturno e festivo vacacional, propician o aumento da carga vírica compartida.
Da primeira oleada a sociedade debería asumir: que o axente causal trasládase entre portadores sans, enfermos e profesionais. Estes últimos foron xunto aos residentes nos equipamientos sociais, as principais vítimas da pandemia. Pero hai unhas preguntas que debemos facernos. Poderá o sistema asistencial responder á segunda oleada de afectados? Sería lóxico pensar que esas Comunidades Autónomas coa sanidade transferida previron en cantidade e calidade de medios, a segunda oleada. Un illamento -confinamiento total- para evitar o aumento da contagiosidad é compatible coa economía produtiva do noso país? Tamén é de supoñer que os economistas reflexionen sobre o modelo económico que en tres meses case crebou, deixando secuelas malditas en parados e pobreza.
E a terceira, pero fundamental. Os cidadáns deste país percibiron, asumiron e modificaron, aquelas actividades que favorecen a extensión da pandemia? É aquí onde a educación para a saúde triunfa ou fracasa. Cada cal debería predicar co seu exemplo e iniciativa, máis aló das máscaras. Custa tanto renunciar ás concentracións sociais, festas, lecer común, verbenas, manifestacións e celebracións compartindo carga viral? Ríamonos dos chineses e xaponeses, pola súa disciplina, polas medidas coercitivas que lles impuxeron as autoridades, pero está visto que esta pandemia compórtase como unha enfermidade social e debe ser a sociedade o principal instrumento para previla e atallala.
Hai unha razón máis para que a mocidade o tome en serio. Tal como me informan os meus compañeiros dos hospitais máis grandes do país, agora non só ingresan por cadros graves as xentes talludas, tamén o grupo de poboación que vive o lecer, os deportes, a vida social e o consumo vacacional. Poida que o virus, como outras veces, mute. Tal mutación debería corresponderse con tres feitos indiscutibles. A actuación integral fronte á pandemia, non corresponde aos políticos, debe corresponder aos expertos sanitarios, aos que se debe dotar dos medios necesarios e permitir a adquisición de material e instrumental preciso, deixando claro que, agora máis que nunca, investir en saúde é produtivo.
Non deben facerse trampas coas cifras de afectados nas súas distintas fases. Por decencia, por dereito cidadán á verdade e por ser tales cifras un instrumento moi útil para evitar condutas irresponsables e egoístas.
Un determinado sector económico, non pode presionar e poñer de xeonllos ás autoridades: nacionais, comunitarias e municipais. Síntoo polas orquestras. Síntoo polos bares, discotecas e locais de lecer nocturno, pero o que nos xogamos é a saúde comunitaria e a vida. Si son profesionais debería serlles doado de entender, se son simples “chigreiros” haberá que facerllo entender.
Non só debemos modificar o fráxil modelo económico laboral que temos instalado; é urxente e imprescindible reeducar á poboación nas súas condutas.