Galicia: despensa, vivenda, refuxio
Pensar diferéncianos doutros mamíferos. Mesmo dalgúns de nosa mesma especie humanoide. Polo menos esta pandemia coas súas derivadas sociais estimulounos para usar o tempo de confinamiento ordenando o noso pensamento, en conversa con nós mesmos, cos amigos, con libros, cadernos e toda clase de “derroteiros” que nos axuden a situarnos desde o pasado no futuro inmediato.
Di o meu amigo, artista e columnista, Sito Otero Regal, que os galegos non nos queremos a nós mesmos. Ao peor é que non nos ensinaron. Ao peor é que aqueles poderes fácticos e os actuais, téñenlle medo a tal actitude galaica que se deu cando A Habana era a cidade do mundo con máis galegos, e estes, fixéronse Irmandades da Fala con programa político e económico -Lugo 1918-
Non o coñezo. Pero sorprendeume. Carlos Vales, director de Ceida afirma que Galicia dispón das condicións naturais para responder con éxito á crise. Dito en román paladino, a autoxestión da nosa despensa -mar, horta, cabana, derivados alimentarios- teñen, sumado á nosa reserva da biosfera, capacidade para unha reconstrución propia e a compartir, se nos poñemos mans a ilo, se atopamos un patrón que nos dirixa e nos ilusione. E ademais, descubrindo esa vida rural que coas súas dispersións poboacionais defendéronnos ante a primeira vaga da pandemia.
“Galicia: terra de oportunidades”. ¡Gústame!. Por fin descubrimos o que somos. Ese sabio modo de vida, esa forma sensata de estar no mundo, esas virtudes que nin nós mesmos recoñecmos, salvo cando emigramos e descóbrenas fóra dos nosos fogares-aldeas-parroquias-concellos. Sen dúbida temos o que a outros lles falta. Espazos abertos no medio de verxeles ou na costa máis ao norte con máis de 1600 quilómetros cargados coa historia daqueles gremios de mareantes que nos puxeron en contacto con outros pobos nunha actividade comercial eficiente.
Atrévome a dicir que mentres o eixe Mediterráneo está esgotado polas circunstancias, o eixe Cantábrico desde Portugal ata a fronteira con Francia, pode e debe ser o futuro. Ata me estraña e comentábao cun amigo da infancia, que aos gudaris -soldados- de Alcoa, non se lles ocorreu que a forza do futuro reside nese porto de San Ciprián, por onde entra a bauxita e sae o aluminio, mentres o dique norte permanece durmido.
Adoito ler o que predice o economista yanqui Nouriel Roubini. Ademais cada día, cada semana, nos fustigan cos enfrontamentos norte-sur da UE. Non se fían de nós. Os do norte son prestamistas duros e puros. Poida que nolo gañaramos a pulso, e máis agora con determinados “personaxes ministrando”. Pero salvo que a situación se complique, tal como vaticina Christine Lagarde, temos un panorama de axudas procedentes de Europa condicionado a perder a nosa soberanía e á imposición de medidas draconianas.
Ata sesudos pensadores do mundo afastado das humanidades, onde algúns estamos desde sempre, aseguran que a globalización mantivo os custos laborais e de produción moi baixos, pero tras tocar teito e converter aos traballadores occidentais en parias precarios, agora asistimos á renacionalización con desmantelamento desas cadeas instaladas na China, India, etc. Volvemos mirar cara a dentro. Volvemos recuperar o noso. O desenvolvemento sostenible non só debe coidar o medio ambiente, debe ser consciente das oportunidades que ofrece o noso propio territorio, e así fixar a poboación con dignidade, e lograr a soberanía alimentaria cambiando o modelo urbanita e facendo das nosas comarcas, cidades horizontais.