Contribucións para unha historia da Ponte dos Santos

Procurando acubillo á sombra da Ponte dos Santos. Foto de G. Gómez.

Nestes día reavivouse a polémica sobre a falta de luz na Ponte dos Santos a raíz do reenvío de cartas ás seccións asturiana e galega de estradas do Estado sobre as consecuencias que pode ter a obscuridade ó atravesar a ponte. Fíxome pensar que, despois de case trinta anos, a historia da ponte pode que necesite unha lembranza para achergármonos máis ó seu significado e á súa realidade, aínda que só sexan unhas pinceladas .

A Ponte dos Santos a finais do 2012

A ponte dos Santos foi inaugurada o 29 de xullo de 1987. Antes, foi aprobada a súa construción no último consello de ministros presidido por Calvo Sotelo.

Moi anteriormente houbera algunha proposta de construción dunha ponte sobre a ría de Ribadeo para o ferrocarril e pola zona do Costal. Ó fin, elixiuse outro paso estreito, entre San Román na parte asturiana e San Miguel na galega, de aí o seu nome.

O estilo de ponte deu que falar a nivel de rúa, pero ó ser un aspecto técnico xa viu dado, e os comentarios, protestas incluídas por altura, medio ambiente, etc,, non pasaron de aí, incluído o tema da altura do vano, que posteriormente se manifestou limitante para determinado tráfico marítimo, e así diversos barcos construídos por asteleiros Gondán tiveron que ser rematados na zona más alta do seu pao fóra da ría.

En inicio, unía dúas zonas dunha estrada convencional, a N-634, pero construción da autovía A-8, adecuouse para tal fin, e o 1 de outubro de 2008 foi inaugurada a ampliación, un desdobramento de calzada posible grazas a instalación de costelas metálicas no plano da ponte e un reforzamento das columnas. Aquí pode verse unha información moito máis completa.

Ó coñecer a súa construción, foi contestado por constituír un perigo económico para A Veiga, de xeito que ata a súa ampliación podían observarse pintadas como ‘Non á ponte. Xa o hai na Veiga’.

A súa construción incluiu un entronque dende Barres ata a actual ‘rotonda do Voar’, con maior parte en Asturias. A dependencia da ponte foi sempre da unidade de estradas do estado en Asturias.

Perfil co reforzo

entronque A-8 por Asturias

sección lonxitudinal

Proba de resistencia

Coa ampliación para a A-8 cambiou a súa imaxe e os entronques dos que depende, pois pasaron de ser tales a ser o camiño principal que mantén a A-8.

A súa importancia e imaxe foi recoñecida en maio de 2013 por un selo de correos que, como non, resultou algo polémico polo difuminado da imaxe da zona asturiana.

Cando a ampliación xurdiu outro tipo de consideración: como ponte de estrada nacional, permitiu o paso de peóns nas súas beiras, ciclistas pola súa clazada ou tractores camiño dos Irmandiños. Ó facer a ampliación, todo iso corría perigo e correu diversa sorte. Os tractores deixaron de pasar de xeito inmediato. Os ciclistas tiveron un proceso máis lentos, ó non haber en principio sinais indicativas de prohibición, e logo non habels da parte galega. Unha manifestación, de ciclistas para tentar oficializar o permiso de paso, despois dun accidente, recollida polo blog, conseguiu xusto contrario, que aparecera tamén a sinal na entrada galega e estivera xa totalmente xustificada calquera multa imposta por ese motivo, quedando logo para os ciclistas e peóns as estreitas beirarúas laterais.

esquema corte beirarúa

en ampliación

O paso de peóns segue sendo posible polas beirarúas laterais, que estiveron a piques de desaparecer despois de vinte anos de posibilidade de paso dos peóns. Baralláronse solucións como paso baixo a plancha da estrada, pero ó final quedaron as dúas beirarúas separadas do arcén por un valado metálico. Poucos son os lugares onde se optou por algo semellante á beira dunha autovía, pero aí segue, tanto para o paso entre as Figueiras e ribadeo como para o acceso ás praias asturainas dende Ribadeo ou para o paso de peregrinos. O paso de peóns supón o facelo en fila india debido á estreitez; o paso dos ciclistas constitúe un ir a paso lento e pararse para un difícil cruce cos peóns. Unha curiosidade: a beirarúa norte ten unha anchura usable uns poucos centímetros mairo, debido a un retranqueo do valado sobre o arcén que non existe na beirarúa sur.

A ponte tivo que ser reforzada nos cimentos debido a acción da auga e as correntes, tendo agora unha base máis ampla que se pode observar en marea baixa.

Outra curiosidade é o bandeo debido á dilatación e tensións, algo máis visible no verán que no inverno, aínda que perceptible ó longo do ano.

Durante moitos anos houbo unha festa anual para celebrar o cumpreanos, de irmandade entre Castropol e Ribadeo. Crise e algunha cousa máis deron ó traste co que xa era unha tradición.

Así as cousas, o mantemento actual da A-8 non está nos seus mellores momentos, como se pode observar polo estado da superficie rodada en diversos tramos próximos. E hai cousa dun ano a ponte, iluminada por focos laterais, deixou de ter luz, o que leva a que sexa nova na actualidade a loita do(s) concello(s) para iluminalo. Parece lóxico ata certo punto que, sendo unha ponte, se atribúa unha falta de seguridade a ese feito. E por iso os intentos dos dous concellos que comunica de restablecela. A conta do propietario da estrada, o Estado. Porque a cusetión é que estradas do estado pretendeu no seu momento que foran os concellos os que pagaran a súa iluminación. E así estamos.

—

Algunha ligazón máis: Ó cumprir 15 anos.

Un vídeo baixo a ponte dos Santos.

Agresión á ría (2007, E. Lombardero).

Indignados na Ponte dos Santos… cartel e preparando.

Folleto sobre a construción ponte dos Santos. Artigo técnico sobre a ampliación da ponte.

Unha ponte nosa.

O faro na columna da Ponte dos Santos.

A Ponte dos Santos, letreiro con Ría de Ribadeo.

A Pontes dos Santos como ‘tablon de andamio’ (Pancho Campos).

Probas de resistencia no 2008.

Debuxando a ponte dos Santos coa choiva.