ALCOA e os seus vertidos vulneran dereitos fundamentais
Pablo Mosquera
Teño motivos para sinalar que o problema de ALCOA limítase á relación entre os representantes sindicais dos traballadores relacionados coa fábrica de aluminio e a multinacional con sede lonxe do noso país -Estado-Nación-Comunidade-Rexión-Concellos-Habitantes dun territorio- Esta é a primeira cuestión de trasfondo ideolóxico que debemos corrixir e difundir entre a cidadanía galega e mariña.
Teño todos os motivos para denunciar que houbo e existe unha certa colisión entre o dereito a un emprego estable e cun salario digno e as contas de resultados dunha empresa que, por desgraza, se converteu nun “monocultivo económico” para un territorio con dereitos históricos por razóns ecolóxicas, culturais, consuetudinarias, marítimas. Tal realidade funcionou e segue funcionando como “xestión do medo”. “Alcoa somos todos”. “Sen Alcoa non hai futuro”. “Mariña depende de Alcoa”. Renuncio ao meu dereito a protexer a miña saúde para continuar tendo o traballo e os soldos que xera a fábrica de aluminio.
O dito antes foi manipulado, consentido e promovido pola empresa, os seus traballadores e todas as Institucións Políticas e Económicas que operan na Mariña Luguesa. E aínda hai: persoas, cidadáns, colectivos socioculturais, que non se senten representados por tal pensamento e decisión á hora de dimitir ou de elixir.
Comecemos atacando un dos temas que non foi suficientemente debatido e divulgado.
O DEREITO HUMANO A UN CONTORNO SAN E EQUILIBRADO. A maioría dos autores que manteñen a existencia deste dereito atopan a súa formulación no Principio 1 da Declaración de Estocolmo sobre o Medio Humano de 1972. «O home ten o dereito fundamental á liberdade, á igualdade e ao goce dunhas condicións de vida adecuadas tal calidade que lles permite levar unha vida digna e gozar de benestar e ten a obriga solemne de protexer e mellorar o medio ambiente para as xeracións presentes e futuras.
Un segundo instrumento xurídico que incorpora o chamado “Dereito a un medio ambiente saudable e ecoloxicamente equilibrado” atópase no artigo 24 da Carta Africana dos Dereitos Humanos e dos Pobos de 1981.
O Convenio Europeo para a Protección dos Dereitos Humanos e das Liberdades Fundamentais de 1950 non ten unha disposición especial referida a este “Dereito Humano ao Medio Ambiente”, existen, non obstante, numerosas xurisprudencias e casos referidos ao tema que demostran que, en moitos sentenzas, a Comisión Europea de Dereitos Humanos tende a recoñecer este dereito.
O DEREITO AO MEDIO AMBIENTE É UN DEREITO HUMANO DE TERCEIRA XERACIÓN. Segundo Kiss e Shelton, hai aproximadamente corenta constitucións en todo o mundo que consagran ou teñen unha referencia xeral ao dereito humano ao medio ambiente. En xeral, estas constitucións consagran a idea da protección ambiental como un “dereito humano” e, en consecuencia, o seu cumprimento é responsabilidade dos Estados.
Así, como consecuencia do deterioro ecolóxico, as políticas de desenvolvemento insostibles, a contaminación e a desertización, moitos habitantes do mundo están a migrar e abandonar os seus lugares de residencia habitual para trasladarse a outros lugares, obrigados polo dano ambiental do seu hábitat.
Unha vez máis sobre o dereito á saúde e a identificación de riscos nun territorio determinado cunha poboación que os poderes públicos -Estado e Autonomía- deben protexer, non só asistir cando se declarou a enfermidade. O Sistema de Saúde ten un antes e un despois da enfermidade. O primeiro é EDUCAR PARA A SAÚDE; PREVIR AS CAUSAS DE ENFERMIDADE; IDENTIFICALAS E ELIMINALAS. -Plans de saúde, vixiancia continuada, eliminación integral dos elementos nocivos que sabemos son causantes-
A emisión de gases de efecto invernadoiro en Lugo é “máis que” a media de Galicia. O Observatorio Galego de Acción Climática indica que a cifra vén desencadeada pola actividade do sector primario e de Alcoa en San Ciprián. O último inventario do Ministerio para a Transición Ecolóxica confirma que Lugo, de feito, concentra o 20,9% das emisións brutas de gases causantes do cambio climático en Galicia, con máis de 4 millóns de toneladas fronte ás case 19,5 que conforman o total galego.
O cambio climático provoca un aumento das mortes por calor e das infeccións transmitidas por vectores. Así mesmo, provoca un aumento de afeccións respiratorias como asma, rinosinusitis ou enfermidade pulmonar obstrutiva crónica (EPOC). Tamén é a causa do aumento da incidencia de enfermidades alérxicas, enfermidades cardiovasculares e do número de infartos de miocardio.
E volvemos ao máis urxente. Co medo a que “se están a facer cambios no estanque de lodos vermellos”. “Que se está a utilizar a táctica do feito consumado”. “Que haxa silencios cómplices”.
As investigacións realizadas indican que o lodo vermello presenta as seguintes características:
– Irritante: Corresponde a residuos que ao aplicarse poden provocar irritacións cutáneas ou lesións oculares.
– Provoca graves queimaduras na pel e danos oculares graves.
– Provoca irritación da pel.
– Provoca irritación ocular grave.
– Toxicidade específica de órganos diana
– Toxicidade por aspiración: pode provocar irritación das vías respiratorias
– Pode provocar defectos xenéticos
– Carcinóxeno: Corresponde a residuos que inducen cancro ou aumentan a súa incidencia.
– Mutacións: Corresponde a residuos que poden provocar unha mutación, é dicir, un cambio permanente na cantidade ou estrutura do material xenético dunha célula.
