Un relato escrito por Lorena M.C. durante o Obradoiro de Escritura Creativa organizado en Barreiros o día 17 de maio do 2024
n
n
Ela está a carrexar a vida doutras persoas por un camiño pedregoso e complicado para os seus pés e as súas curtas patas. É demasiada responsabilidade para as súas costas ver que dependen da súa forza para continuala súa vida.
n
Chegar a esta situación non foi complicado, ser sumisa e non saírse do redil fixo que se aproveitaran dela para sacárenlle o máximo partido. Moitas esixencias e pouca compaixón por parte do resto, aceptalo todo foi o único que puxo da súa parte. O que ocorre cando para uns cantos os defectos se converten en habilidades e viceversa.
n
Está esgotada, as pernas doen ao camiñar, as costas senten o peso da responsabilidade, notan o esgotamento, voces do exterior que berran “non pares, aínda non está! Non remataches por agora, non deixes isto que estás a facer! Necesitámoste forte para que nos axudes!”
n
As chantaxes dan forza ás pernas pero esgotan a cabeza. Ela non pode seguir a este ritmo, tampouco pode parar. Que dirán? Séntese responsable e, se para, culpable. Non é tempo para pensar, é tempo para camiñar
n
Co paso do tempo as esixencias fóronse incrementando, chegou ao tope e, á vez, tocou fondo. É momento para facerse valer, momento de saber dicir NON; é sinxelo, tres letras que implican tanto.
n
Dala volta no camiño, pousar todo o peso que leva ás súas costas. Peso que fai que, cada vez, as súas patas sexan máis curtas. Un NON que lle vai dala vida, que xa non era dela. Un NON que soa e resoa a liberdade.
Un relato escrito por Gonzalo P. durante o Obradoiro de Escritura Creativa organizado en Barreiros o día 17 de maio do 2024
n
n
A súa respiración era pesada e húmida. En cada man un arma e na cabeza, a máis poderosa segundo el. Levaba toda a vida preparado para este día. El, sempre respectado e temido a partes iguais non entendía como había chegado todo a revirarse da maneira.
n
Tantos anos controlándoo todo e agora catro macacos puxérano contra as cortas, non o permitiría. Catro mocosos que non saben nin por onde mexan, pensaba el. Pero eses mocosos conseguirán poñer a todos na súa contra.
n
De súpeto o día calmouse, como preparando todo para o que se viña. Pasados un minutos oíunos ao lonxe, chamaban por el e pedíanlle regresar, ofrecíanlle una vida tranquila, xa pasara o seu tempo dicían. Ha, inocentes. Agardou uns minutos máis e apareceron, os catro xuntos, dobrando una esquina ao fondo do camiño que tiña diante. Case non conseguiu conter un grito de ledicia. Non o podía crer, viñan os catro xuntos. Pánfilos. Non tiñan nada que facer contra el nun ataque frontal.
n
Saíu de onde estaba agochado e atacou sen contemplacións. Xa podía saborear a vitoria e, de pronto, todo se puxo a escuras.
n
n
Cando recobrou a conciencia atopábase de volta na aldea. Brazos atados ás costas pero sen feridas. Como lle había pasado isto? Que fixera el para merecer semellante deshonro?Sacrificara toda a súa vida por eles e agora tratábano como un criminal. Como podían aqueles catro mocosos desafiar a súa autoridade? E sobre todo, como podían habelo enganado? Sentíase un auténtico parvo.
n
Ao rato abriuse a porta da cabana máis alta da aldea, aquela que ata facía nada fora o seu fogar. Dela saíron os catro macacos, vitoriosos, pero había algo estraño nas súas miradas. Sería tristeza?
n
Falaron con el e propuxéronlle dúas opción. Ningunha o satisfacía pero quería vivir, e elixiu vivir. Sabía que o seu momento volvería, era máis forte ca eles e demostraríao. So necesitaba tempo para que todo volvera á calma; tempo e que non o volveran a coller desprevido, esta vez tiña que ser máis listo ca eles.
n
Foi realoxado nunha das cabanas máis modestas da aldea, con dous compañeiros de tribo na porta mañá e noite. Desconfiaban del e facían ben.
n
Pasaron semanas antes de que comezaran a fiarse del, mais comezaba a sentirse a gusto co seu novo rol na aldea, que basicamente consistía en durmir e comer, como outro vello máis. Aínda non o sabía pero estes serían os mellores días da súa vida.
n
n
Os meses voaban e cada día se sentía máis integrado e máis querido, de novo, e as súas ansias de poder volveron a emerxer. Mais a súa mera presencia seguía incomodando a algúns.
n
Unha noite fría de inverno, una desas noites nas que non se ve un árbore a dous pasos, escoitou uns berros. Saíu da casa e aspirou a brétema. Cheiraba a sangue e iso transportouno a tempos pasados. Buscou a orixe do alboroto, un grupo de alimañas colárase na aldea. Rapidamente acabou con elas, seguía conservando una forza que noutros tempos o fixera un líder.
n
No centro da aldea, alí onde un día estivera atado, tres dos novos xefes xacían nun charco escarlata. O restante, ferido, pedía axuda a berros.
n
Era o seu momento de recuperar o seu ansiado poder. Ergueu a súa vara, apuntando co extremo afiado e cargou.
n
Por primeira vez en toda a súa vida errou o golpe.
n
n
Ergueuse pola maña e todo parecía novo. Xa limparan a desfeita e o macaco dirixía as labores de reconstrución. Sentado nunha táboa que levaban entre outros compañeiros impoñía un novo respecto. Era un bo líder. Doíalle, de verdade, pero xa se dera de conta facía tempo. Convertérase nun líder moito mellor do que el fora nunca.
n
Chegara o momento de dar un paso ao lado.
n
Iba a retirarse cando o macaco o chamou. Enchido de orgullo pola vitoria da noite anterior achegouse a el, pero nese intre viu algo raro na mirada do macaco. Cando estaba a menos de dous pasos sentiu algo rascándolle o peito e , cando mirou abaixo, una vara afiada asomáballe á altura do estómago.
n
Ergueu a vista e, xusto antes de caer axeonllado, atisbou un sorriso na cara do macaco.
Un relato escrito por Tamara R.V. durante o Obradoiro de Escritura Creativa organizado en Barreiros o día 17 de maio do 2024
n
n
Dixo Lucía que elixiramos un animal de entre as cartas que nos tocasen e antesnde velas xa comecei a imaxinarme cal sería. Tamén dixo que quedaramos connaquel que nos chamase máis a atención. E claro, eu pensaba neso dende onpositivo. Pero vinlle os dentes á orca e vinme a min. Vinme neses días que todono que me rodea me pode e nada me vale.
n
Pero tamén me vexo aquí escribindo e agardando que cambie. Así o quero. Ensei que pasará, como sempre o puiden pasar. A orca pode con todo. Menos conmar.
n
Ela está cabreada porque non pode co que ten frente a si. Porque non podencontrolar todo o que a rodea e que a pode inestabilizar. E é que, ten acaso algonde estable o mar?
n
E con todo: será tan potente ese cabreo como para dar vencido o mar?
n
Igual que pode con ela non ver o horizonte, o da terra, por máis que mire máisnalá. Todo amosa grande, longo, sen fin, sen cambio, plano. Igual.
n
Igual a pode o medo a afogar. E que curioso, non? Onde outras veríannestabilidade, estar amoldada, seguridade, ela só mira o fonda que se lle podenfacer unha travesía na que ela nada pode cambiar.
n
Onde quedan a ambición, o crecemento persoal, os soños, os retos, nun futuronque se presenta tan igual?
n
Pode que non sexa enfado o que lle pasa á orca. Pode, ou pode que si. Pero: e sené frustración? Se é que a acumulación das emocións desembocan en rabia ennon en rebeldía? Quizáis esta última sexa mellor compañía para enfrontarse ánondas que están por vir. Ninguén nada lonxe pelexando consigo mesmo.
n
Igual convén botar a vista atrás sobre o xa navegado e darse conta de que foinprecisa a base da ola para verse na cresta.
n
Igual, efectivamente, non é a orca tan potente como para parar o mar, denseguro que non. E asumir iso levaráa a mellor porto, pois, se resulta que nunhandesas crestas que están por vir acaba vendo, por fin, o horizonte da terra?
Un relato escrito por Laura R. durante o Obradoiro de Escritura Creativa organizado en Barreiros o día 17 de maio do 2024
n
n
María, a xoaniña, perdeuse, mais non todo estaba perdido. Cando empezaba a desesperar, no medio do seu camiño atopou unha brúxula, ou eso parecía, había unha dirección marcada: era sempre para diante, que xa a vida lle dera para atrás dabondo.
n
Xoaniña ía sola pero non sempre fora así, viña de pasar días duros, dos peores, dos que naide querería nin soñar, días de guerras, de pérdidas, de separación. Oíra palabras no vento do tempo, ela tiña unha habilidade de viaxar en soños a outros tempos e lugares, e alí oíra que existían hortas comunitarias. Alí quería chegar. Horta comunitaria, que bonito soaba, e repetía: comunitaria, de comunidade, que se cuida entre si.
n
María seguía perdida, a brúxula marcaba cara o sur, tiña sentido, faría más calor, pero tiña na cabeza un latexo. A concentración non era o seu forte, calquera son a distraía, e sacábaa do seu camiño. Ou se concentraba ou non chegaría a ninghures, nin viva!
n
¡Cataplaf!
n
Caiu da verza onde estaba e foi caer xusto na cola dunha serpeeee! Non sabía se a serpe comía xoaniñas, nin quería sabelo, aproveitou que se levantou vento, saíu voando cara o sur, coa idea na cabeza de evitar distraccións que a poñan en peligro, mais un pouco despois viu ao lonxe e sentiu, o que parecía ser unha festa: luces, música… A xoaniña vira estas cousas nos seus viaxes no tempo, aquí sentiu claramente que serían unha distracción máis. Decidiu enfocarse no seu obxectivo e seguir hacia o sur. Xa notaba que subira a temperatura, a herba estaba seca, sentíanse as grilas e os grilos, sabía que ía na dirección correcta.
n
Despois de menos tempo do pensado, viu un tomate 🍅, si un tomate, e ao lado leitugas, chícharos, e flor de lavanda, estrugas, fabas, e tamén remolacha ,viu camomila e na flor das patacas, ao fondo xunto a maciñeira, viunas, eran sete polo menos.
n
María a Xoaniña a que se perdera un día, sabía que chegara a Horta comunitaria soñada, e voou como nunca.
A revista Lua Nova é un proxecto dirixido por Asociación Cultura Galega Rosalía de Castro, unha comunidade galega moi activa e asentada en Cornellá (Barcelona). A continuación déixovos unha ligazón na que podedes acceder ao exemplar completo.
Recentemente comecei a organizar unha pequena biblioteca abandonada composta por unhas tres ou catro librarías cheas de exemplares de todo tipo. Iso si, todos son antigos, sendo que os máis novos foron publicados arredor dos 70. E preguntaraste: que ten que ver isto con Telegram e cos dereitos da muller? Moito máis do que te esperas.
n
A miúdo escóitanse queixas sobre a suposta ignorancia das novas xeracións. Dise que tendo unha computadora en cada casa e un móbil en cada man, é case un pecado que se afundan na incultura e non traten de adquirir un maior coñecemento que esas xeracións educadas baixo a tutela da ditadura. Hai quen asegura que a desidia é o problema. Que prefiren seguir a influencers vacuos e non a pensadores con opinións reflexionadas. Mais é de verdade un tema de falta de vontade?
n
n
nn
É certo, hoxe en día existe unha extensa cantidade de información, porén o acceso e o manexo da mesma non son habilidades que se estean ensinando, e por tanto, a rapazada descoñece como enfrontarse a ese océano que chamamos Internet. A falta de experiencia neste ámbito non é culpa da mocidade senón que é responsabilidade daqueles que esqueceron transmitirlla. Sexamos claros, entregarlles un aparello electrónico sen maior explicación é como ensinarlles a ler coa Cartilla del Niño Español.
n
Cando atopei este exemplar entre outros moitos libros escritos por membros da Falange non puiden máis que sentir compaixón por todas eses cativos do pasado aos que un día lle entregaron estes cadernos sen maior explicación ca de aprender a ler.
n
n
nn
Nas últimas xornadas moitos comentamos a posible desaparición de Telegram en España. A orde de suspensión non chegou a ser final por considerarse unha decisión “excesiva e non proporcional” segundo dixo o xuíz da Audiencia Nacional, mais pódese albiscar que os tres medios de masa que puxeron a denuncia (Mediaset, Atresmedia e Movistar Plus), non faltándolles público de sobra, sentíronse ameazados en particular por esta aplicación de mensaxería. Se iso se debe á privacidade que lle ofrece esta empresa aos seus usuarios, non se sabe.
n
Pola súa banda, eles aseguran que o motivo da denuncia é o “presunto uso non autorizado de contido audiovisual sometido a dereitos de autor”. A escusa a min non me convence, o que si me queda claro é que non parece importarlles que os usuarios doutras aplicacións de mensaxería fagan o mesmo. Coincide tamén co feito de que WhatsApp acaba de facer obrigatoria esta mesma semana a copia das túas conversas. É dicir, unha modificación que se traduce nunha gran perda de privacidade para os seus usuarios. Se tiñas desactivada a opción de facer unha “back up” porque non che agradaba ceder os teus datos con tanta lixeireza, que saibas, WhatsApp activouna sen que ti te decatases. Non só iso, se non que a subida ao servidor de dita información se fará sen cifrar.
n
A historia non remata aí, Instagram tamén está a realizar esta tempada pequenos e “insignificantes cambios”. Baixo o pretexto de ofrecer control, o 9 de febreiro a compañía informou de que esta aplicación terá como opción predeterminada a restrición de contido político e social, facendo que moita xente que non estea ao tanto se vexa pouco a pouco cada vez máis desinformada neses temas que nos competen a todos.
n
Este método de control de información semella aquel empregado nunha revista poeirenta que atopei na biblioteca abandonada. Polo 1968, publicouse unha colección de libretos chamada Temas Españoles. Entre eles atopábanse uns titulados Los derechos de la mujer escrito por Rosario Sainz Jackson. A priori unha debería estar contenta de que antes dos 70 houbese xa tal preocupación como para que a editorial Publicaciones Españolas, dependente do Ministerio de Información e Turismo, imprimise tantos exemplares sobre un tema que aínda a día de hoxe é delicado. Se cadra algún lector espelido xa se decatou do acontecido. A pesares de que a temática era prometedora, o que me atopei no interior non o foi tanto. Trátase dun texto que se ben exhibe certos avances en tema xurídico, tamén trata de disuadir a aquelas mulleres que puidesen ter algún xerme feminista ofrecendo a seguinte conclusión:
n
n
nn
n
Así, pues, hemos visto que realmente en Derechi Político y de Trabajo poco o nada queda por conseguir, puesto que nuestras leyes son hoy de las más avanzadas en este sentido. Se consiguió la igualdad de salario, que como vimos en países considerados el reino de la mujer, aún no lo disfrutan. Se consiguió la carrera judicial y la diplomática; sólo faltan los Cuerpos Auxiliares de la Policía y de las Armas, pero ellos, si un día se considera necesario, vendrá sin violencias.
n
n
Dado que no mesmo documento se recolle “a obrigación da muller a obedecer e a seguir ao marido onde queira que fixe a súa residencia” non podo máis pensar que esta libreto constitúe unha peza de propaganda elaborada coa intención de controlar o movemento feminista que por aquela época se estaba a organizar con certo éxito.
n
n
nn
Volvendo ao presente, temos un exemplo similar. Varios países occidentais están considerando expulsar da súa internet a aplicación de vídeos TikTok. Neste caso alegan que a súa propiedade cae baixo o poder dunha ditadura e que por tanto o seu contido non é seguro. Outros, con todo, observaron que precisamente esta rede social de masas é a única que non censura aquel contido que expón o xenocidio palestino. Moitos creadores de contido teñen ben sabido que, na meirande parte das plataformas, se empregan o hashtag #freepalestine teñen menores posibilidades de ser visualizados.
n
Do mesmo xeito, se un intenta compartir en Facebook artigos procedentes de páxinas web de prensa críticas con certas nacións imperialistas como é o caso de Strategic Culture Foundation, vese bloqueado obtendo a cambio un simple mensaxe de erro estándar. Con isto non digo que eu estea de acordo coa maioría do que esta páxina proclama, pero tampouco o estou con outros moitos xornais e non por elo se deixan de promover. O que me parece curioso é que non se dea explicación ningunha, que simplemente se restrinxa, pois faime preguntar que outras cousas deixamos de ver nas redes sociais de Meta porque simplemente nos atopamos cun “erro do sistema”. Día tras día ofrécennos fake news por un tubo, e lonxe de ser despistes son anuncios polos cales Facebook cobra os seus honorarios. Por que non os revisa antes? Ou é que si o fai?
n
É fácil caer nun pozo de impotencia ao non saber que facer ante estas invasións de privacidade, ante a censura dos nosos discursos e liberdades ou ante o recorte sibilino do noso horizonte cultural. Mais existen numerosas alternativas coas que ampliar a nosa visión que non dependen doutra cousa que non sexa a nosa ansia por saber.
n
Podemos optar por medios de comunicación independentes que sobrevivan unicamente co aporte voluntario dos seus lectores. Se non pagas pola información que consumes, o máis seguro é que a túa atención sexa o produto.
n
Tamén conseguimos unha información menos adulterada cando empregamos espazos virtuais alternativos do tipo do Fediverso. Neste ligazón podes atopar o acceso a un artigo no que falo sobre elo con maior detalle.
n
E non se trata só do consumo de noticias, tamén a cultura á que nos decidimos expoñer ten un gran peso en como alimentamos as nosas mentes. Así pois, é aconsellable decantarse polo cine indie e apoiar aquelas producións que foxen de narrativas trilladas. Se preferimos manternos na comunicación escrita, podemos escoller libros e autores polo moito que nos fan reflexionar e non tanto polo rápido que pasamos as follas. Evitar as grandes librarías e en especial hipermercados, facilítanos o acceso a unha variedade máis ampla de material cultural.
n
Estas son algunhas das habilidades que deberíamos transmitir á mocidade para que non se deixen levar por influencers consumistas ou polos discurso das extremas dereitas. Sería unha pena darse por vencidos sendo que hai tanto que podemos facer.
Tan pronto como o feminismo se pon de moda saen libros nos que se fala de violencia doméstica explotando o tema para obter o morbo necesario que demanda o mercado. Do mesmo xeito, ao aparecer o racismo na televisión saen libros con personaxes negros. Lamento dicir, pois malgastei horas de lectura, que eses personaxes son unha Mary Sue máis e que lonxe de achegarnos a un pensamento antirracista, reforza estereotipos.
n
Unha Mary Sue é aquela personaxe plana e perfecta á que todo lle sae ben. Adoitaba a ser unha rapariga de beleza indescritible co pelo roxo e cunha intelixencia desbordante. Agora, co avance dos tempos, resulta que o máis “trending” é darlle algo de color á paleta de personaxes e escoller no seu lugar un cativo negro.
n
No último ano atopeime con dous libros escritos e editados en Galicia que caían neste erro tan daniño para a representación de calquera persoa pertencente a un grupo discriminado. Non vou desvelar o título das obras por non darlle a publicidade que outros libros si se merecen, mais podo dicirvos que tanto un como o outro recibiron o mesmo premio pola igualdade. Agora veredes porque cando descubrín este dato me botei a rir (por non chorar). E si, as túas sospeitas son correctas: A Galiza “progre” tamén é racista.
n
Nun deles sae como co-protagonista un neno negro dicíndolle a unha rapaza que ela non pode ser racista porque sabía que se deitara con homes de pel escura. Dime ti, si tal afirmación non soa moi parecida á famosa “eu non son homófobo porque teño un amigo gay”. Que a frase saia da boca dun personaxe negro non fai a súa autoría menos racista.
n
No outro libro a Mary Sue que escolleron tamén é un neno negro, pero neste caso o despropósito sae da boca do narrador branco. Este asegura encantarlle a pel escura porque non só é máis bonita senón que tamén é mellor para ir á praia pois non precisan botar crema. Segundo a autoría desta obra parece ser que unha persoa negra é inmune aos raios ultravioletas. Non importa que a comunidade científica leve tempo esforzándose para desmentir tal tópico e que abonde cunha simple busca en internet para informarse deste feito; claro está, se primeiro te fas preguntas e asumes a túa propia ignorancia nun tema tan delicado.
n
Diría que estes personaxes foron construídos con tintas racistas pero o certo é que non foron construídos para nada. A súa pouca profundidade é case unha falta de respecto, pois son personaxes que se moldean ás esixencias do escritor e as necesidades das personaxes caucásicas. É como se lles parecese que ser negros xa é abondo como para darlle unha personalidade propia. Son personaxes planos de pel escura escritos para aliviar a conciencia dos seus autores brancos.
n
Cando un le a un autor negro pode desfrutar de personalidades complexas, coas súas arestas máis ou menos boas e coas súas inconsistencias, típicas do ser humano, independentemente da cor da súa pel. Estes dous exemplos de Mary Sue transformada en nenos negros non ofrecen representación algunha aos cativos de pel escura que han de ler estas obras. Polo contrario, recibirán a mensaxe de que se desexan estar no mundo dos brancos teñen que ser perfectos e planos.
n
Se non fose porque estas dúas novelas foron premiadas pola igualdade en particular, non me indignaría tanto ver estes erros. Atribuiríallos á ignorancia que calquera de nós ten nalgún tema, pois eu non estou exenta de cometelos tampouco. Máis foron premiados precisamente por este motivo!
n
Que fácil é escribir sobre igualdade cando a barra está tan baixa. Con botarlle unhas pingas de cor ao tinteiro xa chega. Seguramente non sería suficiente se o xurado dese premio estivese composto por persoas racializadas ou pertencentes ao colectivo LGBT quen tivesen a oportunidade de xulgar directamente as obras como os afectados pola desigualdade que son. Pero cando os xurados están maioritariamente formados pola heterosexualidade de homes e mulleres brancas de posición acomodada non é fácil apreciar os detalles do que é a experiencia daqueles que sofren.
n
Antes de finalizar, dicir que eu tamén son branca e que por tanto non son a máis indicada para falar disto, pero como non fun capaz de atopar en internet a ninguén máis que se queixase sobre esta distorsión do que é a igualdade. Decidinme, polo tanto, a abrir o melón e a sacar o tema a relucir coa esperanza de que xente máis entendida se anime a facer unha crítica máis axeitada.
n
E por último, deixarvos cunha pregunta. Se é que en Galicia temos o premio pola igualdade como é que non temos a escritores de pel escura? Onde é que os agochamos? Porque eu estou segura de que, como nós as meigas, habelos hainos.
Unha das sensacións máis agradables das que dispón o ser humano son os chamados “baños de natureza” 🍃🌳🌾 En Galicia témola oportunidade de gozar deles con relativa facilidade. A miña pregunta acostuma a ser:
n
🧧 Por que non o facemos máis a miúdo?
n
🍁🍂🍄 Este é un poema de cando estaba afastada desta marabilla que temos de terra. Sei que haberá moitos que se sintan identificados e outros tantos que, sen ter marchado, coñecen igualmente o sentimento. Espero que vos agrade.
nnn
Se desexades a transcrición do poema tédela nunha antiga entrada deste mesmo blog.
A sorte de vivir no rural é que sempre estás rodeada de fermosura. A inspiración do campo é a mellor porque nos fai valorar e mencionar animais, flores, árbores e demais compañeiros da vida humana.
n
Hoxe vámonos ás profundidades da natureza para gozar dun poema.nUnha pombiña negra que debido aos seus despistes se ve atrapada nun faiado.nQuen é esa pombiña negra e como sairá de alí?
nnn
n
Grazas por escoitarme e espero que vos gustase tanto o poema como gravación deste bonito lugar.
Fai uns días volveuse a renovar o uso de glifosato na Unión Europea durante os próximos dez anos. Os ecoloxistas recibiron a nova con preocupación e algúns grupos de agricultores celebraron a mesma. Non cabe dúbida que tratándose dos maiores colectivos enfocados á natureza, estamos a falar dun tema controvertido.
n
O glifosato é un herbicida, a miúdo coñecido pola formulación RoundUp. Este produto elimina radicalmente herbas ou arbustos indesexados e permite o crecemento de sementes preparadas para soportalo. Semella maxia.
n
Como actúa?
n
O glifosato absórbese polas follas e actúa intercedendo no metabolismo das plantas impedindo a súa capacidade de xerar certas proteínas, en particular os aminoácidos aromáticos. Cando un escoita a explicación que dá Monsanto (agora parte do complexo empresarial Bayer), pódese crer que o glifosato é un químico que afecta unicamente ao metabolismo vexetal, xa que os animais non sintetizan estes aminoácidos senón que os obteñen da súa dieta. Esa é a xustificación da compañía cando a seguridade do RoundUp se pon baixo a lupa.
n
Por desgraza e a pesar dos esforzos dos seus creadores, este herbicida si afecta os nosos corpos, de feito é coñecido por ser un disruptor endocrino, o que significa que interactúa coas nosas hormonas (tanto en homes como mulleres) e modifica o seu comportamento facendo que enfermemos. O glifosato parece ser a resposta a ese rápido e esaxerado aumento de cancro de mama e prostático que se deu nas últimas décadas. A interacción coas nosas hormonas xera todo tipo de cambios no noso organismo, incluso a baixas concentracións consegue danar o fígado, os riles e as células da pel.
n
A pesar das súas declaracións oficiais nas que afirman a seguridade do produto, os danos á nosa saúde non son efectos descoñecidos para a gran empresa química, xa que en 2020 Bayer desembolsou ata 10.900 millóns de dólares para compensar ás súas vítimas segundo informou a revista financeira Reuters.
n
Pero non é sorpresa que Monsanto nos minta, pois acostumaban a etiquetar o seu herbicida como biodegradable ata que en 2009 os tribunais puxeron de manifesto o seu carácter acumulativo. Así é, o glifosato demostrou ter unha importante tendencia á bioconcentración. Tanto é o caso que o herbicida é detectado nos ouriños e na leite materna. Afecta especialmente ás mulleres ao acumularse con maior facilidade no tecido graxo, tendo elas un maior porcentaxe por razóns biolóxicas. Hai indicios de que o amontoamento de disruptores endocrinos no organismo pode producir enfermidades tan preocupantes a día de hoxe como é a endometrioses, unha doenza que lle dificulta a reprodución a moitas mulleres.
n
Ata na “sopa”
n
n
nn
Neste mapa pódense ver como o 37% dos puntos de mostraxe de augas superficiais superan a norma de calidade aprobada pola propia UE. Estas augas contaminadas por glifosato (en vermello) supoñen máis que un risco para o ser humano, un perigo para a supervivencia da vida no planeta.
n
Por suposto que o glifosato é o perfecto asasino de “herbas malas”, porén o seu potencial esténdese ata os humanos. Mesmo a OMS expresou a súa preocupación neste sentido. E se está tan claro, por que a Unión Europea acaba de declarar que “non existen evidencias suficientes do seu poder canceríxeno”?
n
A prohibición do glifosato trae consigo moitos cambios. A revolución agraria que nos permitiu aumentar a produción de alimentos cando críamos que o aumento de poboación nos deixaría a todos famentos, está baseada en boa parte neste herbicida, polo que moitos agricultores temen perder os seus negocios, así é que os sindicatos agrarios fan presión por mantelo. Do mesmo xeito, o glifosato sustenta o negocio das sementes transxénicas, as cales teñen un prezo de mercado alto e son tamén monopolio da compañía Monsanto. Dous máis dous parecen seguir sendo catro. Pagar preto de 11.000 millións pode ser unha pequena factura comparado coas perdas que sufriría esta empresa no caso de que se prohibise o RoundUp e as súas variedades.
n
Solucionar o gran dilema
n
Non creades que o ser humano está perdido e que chegamos a unha rúa sen saída. Existen alternativas eficientes para substituír esta agricultura baseada na explotación e maltrato químico da natureza. A parella de enxeñeiros a cargo do proxecto de agricultura rexenerativa Can Font demostraron como, cunha transición de uns cinco anos de media, se pode prescindir totalmente de herbicidas e abonos químicos mantendo así mesmo os altos niveis de produción aos que estaban acostumados tanto eles como os mercados demandantes. De feito, tanto éxito tiveron que están a apoiar outras explotacións para que dean o paso e se convertan en negocios resilientes ante os cambios que nos impoñerá o futuro.
n
A agricultura rexenerativa non só nos proporciona unha alimentación máis sa e libre de tóxicos se non que permite fixar boa parte dese dióxido de carbono atmosférico que tanta lata nos está a dar. De feito é o método máis efectivo coñecido ata agora. Como din algúns, a mellor tecnoloxía contra a crise climática xa existe, son as plantas. Diso fala o documental de Netflix Besa la Tierra: Agricultura regenerativa, que en 94 minutos logra devolverlle a esperanza á mocidade que, desesperada pola situación actual, non consegue imaxinarse un porvir.
n
A Unión Europea decidiu estender o uso de glifosato ao non ser capaces de atopar un consenso. Mentres tanto, Bayer terá que afrontar as 50.000 demandas que actualmente ten pendentes e a comunidade científica continuará amontoando estudos que sinalan os perigos dos seus produtos. Só queda saber que farán os agricultores.
n
n
n
n
n
n